1. BEYAZ DÖKME
DEMİRLER:
İçerisinde bulunan manganezin etkisi ile karbonun
tamamının veya tamamına yakın kısmının sementit yaptığı
dökme demirlerdir. Yapısında grafit bulunmadığı için beyaz görünüşlüdür.
Beyaz dökme demirler sert ve kırılgan olup aşınmaya
büyük direnç gösterirler. Makinede işlemeleri zordur.
Beyaz dökme demir içerisinde %4.5 Ni , %1.5 Cr ilave
edilirse dayanımı %100 artar. Beyaz dökme demirler sert, özlü ve dayanıklı
olması gereken yerlerde kullanılırlar.
Üstün kalitede beyaz dökme demir kupol ocakları,
besemmer fırınları veya elektrik fırınlarında elde edilir.
2. GRAFİTLİ (ESMER)
DÖKME DEMİRLER:
Esmer dökme demir, esmer ham demirin hurda malzeme
ile birlikte ergitilmesi ile elde edilir. Esmer dökme demirde karbonun büyük
kısmı grafit halindedir. Bu sebeple rengi
esmerdir. Dokudaki grafit sebebiylede yumuşak ve dayanıksızdır.
Dökme demirlerde bulunan kükürdün zararlı etkisini
ortadan kaldırmak için kükürdün iki katından biraz fazla manganez ilave edilir.
Karbür şeklinde fazla karbona sahip dökme demirler
sert, kırılgan ve aşınmaya dayanıklı olurlar. Buna karşılık makinede işlemeleri
zordur. Grafit ve perlit yapılı dökme demirler çok daha dayanıklı, özlü,
makinede işlemesi kolay ve düzgün yüzey veren malzemelerdir.
Lamel Grafitli Dökme Demirler:
Bu dökme demirler %2.6’dan fazla karbon ihtiva
ederler ve içerisindeki grafitler çizgi görünümün
delerdir. Lamel grafitli dökme demirin genel malzemesi ferrit + perlit
şeklindedir.
Lamel grafitli dökme demirler, kolay talaş
kaldırabilen, özlü, titreşimleri sönümleyebilen, genleşme oranı az olan bir
malzemedir.
DDL şeklinde sembolize edilen lamel grafitli dökme
demirlerin özgül ağırlıkları 7.25 kg/dm3, ergime sıcaklığı 1250 Co
, çekme dayanımı 10-35 kg/mm2 ve çekme payları %1’dir.
Lamel grafitli dökme demirler motor blokları, makine
ve şanzıman gövdeleri gibi titreşim ve yüklere maruz kalan parçaların yapımında
kullanılır.
Küresel Grafitli Dökme Demirler:
Bu dökme demirin içerisindeki grafitler, magnezyumun
etkisiyle küre biçimindedirler. Bu dökme demirin doku yapısı çeliklere
benzemektedir ve tavlama, yüzey sertleştirme gibi ısıl işlemlere uygundur.
DDL şeklinde sembolize edilen küresel grafitli dökme
demirin yoğunluğu 7.2 kg/dm3 , çekme dayanımı 40-80 kg/mm2 ve
çekme payı %1.2’dir.
Küresel grafitli dökme demirler dişli çarklar, krank
milleri, pompa ve motor muhafazaları gibi parçaların yapımında, yüksek
dayanınım ve uzama göstermesi gereken boru tesisatlarında kullanılmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder