KUVARSİT

KUVARSİT

1. GİRİŞ

1.1. Tanım ve Sınıflama

Kuvarsit; genel olarak kuvars kumu tanelerinin, silisten meydana gelmiş bir çimento ile birbirlerine çok sağlam şekilde bağlanmalarıyla oluşmuş bir kayaç olup, sedimanter ve metamorfik olmak üzere 2 çeşidi mevcuttur.

Kuvarsitin kimyasal bileşimi, kuvars, kumtaşı (kuvarslı gre) ve kuvars kumu gibi SiO2 olup, ancak kuvarsit içerisinde çeşitli miktarlarda feldspat, mika, kil, manyetit, hematit, granat, rutil, kireçtaşı v.b. bulunabilir. Bileşiminde % 95'den fazla SiO2 bulunan kuvarsitlere "Ortokuvarsit" denilmekte olup, sanayide genellikle ortakuvarsitler kullanılmaktadır.

Kuvarsit direnci çok, sağlam ve aşındırıcı kayaçtır. Bu nedenle istihracı ve öğütülmesi oldukça güç ve pahalıdır. Bu sebeple de kuvarsit üretimi, aynı kimyasal bileşimde bulunan kuvars kumu ve kumtaşından (kuvarslı gre), ayrıca daha saf olan kuvarstan, sonra tercih edilmektedir.

Kuvarsitler SiO2 içeriği yüksek ve demir içeriği % 0,4'den az olması durumunda cam ve seramik sanayiinde kullanılabilmektedir. Ayrıca refrakter (silika tuğla), metalürji (demir ve ferrokrom), inşaat (hafif gazbeton yapı elemanları üretimi) sanayiinde de çeşitli amaçlarla kuvarsit kullanılmaktadır.

1.2. Sektörde Faaliyet Gösteren Uluslararası Organizasyonlar

Sektörde faaliyet gösteren başlıca uluslararası organizasyonlar Arjantin, Avusturya, Belçika, Macaristan, Güney Afrika Cumhuriyeti, İspanya ve Norveç gibi ülkelerde bulunmakta olup, bunlar kuvarsitle birlikte kuvars ve kuvars kumu ithalat ve ihracatıyla uğraşmaktadır.

2. DÜNYADA MEVCUT DURUM

2.1. Rezervler

Dünya kuvarsit rezervleri konusunda bilgi sağlanamamıştır. Genellikle tüm ülkelerde geniş kuvarsit rezervleri bulunmaktadır.

2.2. Tüketim

2.2.1. Tüketim alanları

Kuvarsit; kuvars, kuvars kumu, ve kuvarslı grenin kullanıldığı tüm alanlarda kullanılabilir. Başlıca tüketim alanları, cam, seramik, boya, detarjan, dolgu, hafif gazbeton yapı elemanları (Ytong), silika tuğla ve ferrosilisyum üretiminde, hammadde olarak, ayrıca ferrokromun ara ürünü olan silika ferrokrom üretiminde ve demir çelik sanayiinde yüksek fırınlarda asit-baz dengesinin sağlanmasında tüketilmektedir.

2.2.2. Tüketim miktar ve değerleri

Uluslararası istatistiklerde kuvars kumu, kuvars, kumtaşı (kuvarslı gre) ve kuvarsit tüketimleri tek kalemde belirtildiğinden, kuvarsitin dünya tüketimi hakkında bilgi sağlanamamıştır.

2.3. Üretim

2.3.1. Üretim yöntemi ve teknoloji

Kuvarsit tüm dünyada açık işletme yöntemiyle ve iş makinalarıyla üretilmekte olup, delme, patlama, kırma ve öğütme işlemlerinden geçirilerek kullanılmaya hazır hale getirilmektedir.

2.3.2. Ürün standardı

Kuvarsit kullanılacağı sektöre göre ayrı ayrı standartlarda işlenmektedir.

Örneğin:

Cam Sanayii: SiO2 miktarı en az % 96, Fe miktarı % 0,4'den daha az

Gazbeton (Ytong) üretimi: SiO2 miktarı en az % 90, Fe miktarı en çok % 2

Demir Çelik Sanayii: SiO2 miktarı en çok % 95

Ferro Krom üretimi: SiO2 miktarı en az % 96 olmalıdır.

Ayrıca kuvarsit parça büyüklüğü de kullanılacağı yere göre değişmektedir.

2.3.3. Sektörde üretim yapan önemli kuruluşlar

Dünyada kuvarsit üretiminde öne geçmiş ülkeler ve kuruluşlarla ilgili bilgi bulunamamıştır. Ancak Avrupa'daki önemli üretici ülkeler ve üretim miktarları 2.3.5. bölümünde belirtilecektir.

2.3.4. Mevcut kapasiteler ve kullanım oranları

Dünya kuvarsit üretim kapasitesi ve kullanım oranları bilinmemektedir.

2.3.5. Üretim miktar ve değerleri

Avrupa'da kuvarsit üretimi yapan 8 ülkenin 1986-1990 yılları arasında üretim muktarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (1000 ton olarak)

TABLO 1. Avrupa kuvarsit üretimi

Ülkeler	1986	1987	1988	1989	1990
Avusturya (Kuvarsit+Kuvars)	196	196	167	263	249
Almanya	339	290	297	300	283
Macaristan	33	30	42	24	31
İtalya	250	250	250	250	250
Norveç (Kuvarsit+Kuvars)	800	800	800	800	800
Portekiz	600	600	568	600	575
İspanya	774	910	715	715	700
İsveç	1 425	1 317	1 220	1,2	1,2
Yugoslavya (Kuvarsit+Kuvars)	239	260	226	183	172

                 * Kaynak : Minerals Yearbook, 1990, Volume: III.

2.3.6. Birim Üretim Girdileri

Dünya kuvarsit üretimindeki birim üretim girdi miktar ve değerleri bilinmemektedir.

2.3.7. Maliyetler

Dünya ülkelerinin kuvarsit üretim maliyetleri bilinmemektedir.

2.3.8. Stok durumu

Dünya ülkelerinin kuvarsit stok durumu bilinmemektedir.

2.4. Uluslararası Ticaret

2.4.1. Ticarette etkin uluslararası kuruluşlar

Dünya kuvarsit ticaretindeki etkin uluslararası kuruluşlar başlıca Belçika ve İspanya'dadır.

2.4.2. Gümrük vergileri, tavizler, teşvikler

Bu bölümle ilgili bilgi bulunamamıştır.

2.4.3. İthalat-ihracat

Dünya ithalat-ihracat istatistiki yayınlarında, kuvarsit, kuvars, kuvars kumu ve kuvarslı gre tek kalemde belirtilmekte olup, kuvarsitle ilgili ithalat-ihracat rakamları bilinmemektedir.

2.4.4. Fiyatlar

Dünya kuvarsit fiyatı kuvarsitin bileşimine, öğütme sonrası tane iriliğine göre değişmekte olup, Batı Avrupa pazarında 8-10 Sterlin/ton FOB civarında olmuştur.

2.4.5. AT, EFTA ve benzeri ülke grupların ticaretteki yerleri

Bu bölümle ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır.

2.4.6. Komşu ülkelerin ticaretteki yerleri

Bu bölümle ilgili yeterli bilgi bulunmamaktadır.

2.5. İstihdam

Dünya kuvarsit üretimindeki istihdam sayıları bilinmemektedir.

2.6. Çevre Sorunları

Kuvarsit üretiminde önemli bir çevre sorunu doğmamaktadır. Ancak özellikle öğütme sırasında ortama serbest kuvars kristalleri çıkması nedeniyle silikoz tehlikesine karşı ıslak öğütme yapılmalıdır.

3. TÜRKİYE'DE DURUM

3.1. Ürünün Türkiye'de Bulunmuş Şekilleri

Türkiye'deki kuvarsitler uluslararası kuvarsit niteliğine uygun sedimanter ve metamorfik kayaçlar halinde bulunmaktadır.

3.2. Rezervler

Türkiye'de MTA Genel Müdürlüğü'nce tespit edilen kuvarsit rezervi 6 372 235 000 tondur. Bu rezervin dağılımı ise aşağıda gösterildiği gibidir.

TABLO 2. Türkiye kuvarsit rezervleri dağılımı

Antalya (Gazipaşa, Kalekaldıran, Meler)	3 750 000 ton  (Muhtemel)
Zonguldak (Alaplı, Şapçaköy)	755 000 000 ton (Gör+Muh.)
Kastamonu (Daday)	301 000 000 ton   (Mümkün)
İstanbul (Beykoz)	60 000 ton   (Mümkün)
Adana (Feke, Saimbeyli, Horzum)	1 220 000 000 ton (Gör+Muh.)
Yozgat (Çomakdağı)	4 016 925 000 ton (Gör+Muh.)
Denizli (Şirinköy)	72 500 000 ton (Gör+Muh.)

             * Kaynak VI. 5 Yıllık Kalkınma Planı

Türkiye'de MTA tarafından tespit edilen kuvarsit rezervlerin dışında çeşitli kuruluş ve kişilerce maden ruhsatı alınmış  (3 adet arama, 9 adet önişletme, 44 adet işletme) toplam 56 kuvarsit sahası bulunduğu tespit edilmiştir.

Bu sahaların başlıcalarının ruhsat numaraları, sahipleri, yerleri ve rezervleri aşağıdadır.

TABLO 3. Kuvarsit konusunda mevcut ruhsatlar

Ruhsat No	Saha Sahibi	Bulunduğu Yer	Rezervi
İR 1188	Anadolu Cam.San. A.Ş.	İçel	2 600 000 ton (Gör)
İR 2669	Anadolu Cam.San. A.Ş.	İçel	25 000 000 ton (Gör)
İR 321	Türk Ytong San. A.Ş.	İstanbul	1 700 000 ton (Gör)
ÖN İR 4350	Türk Ytong San. A.Ş.	Kocaeli	4 500 000 ton (Gör)
İR 1756	İskenderun Demir Çelik	Hatay	1 300 000 ton (Gör)
İR 2766	İskenderun Demir Çelik	Hatay	5 000 000 ton (Gör)
AR 43607	İskenderun Demir Çelik	Hatay	10 000 000 ton (Gör)
ÖN İR 4651	Etibank Elektromet.San.	Antalya	18 407 877 ton (Gör)
ÖN İR 4705	Etibank Elektromet.San.	Antalya	14 602 545 ton (Gör)
ÖN İR 4898	Etibank Elektromet.San.	Antalya	588 887 ton (Gör)
İR 642	Etibank Elektromet.San.	Antalya	543 000 ton (Gör)
İR 2837	Özmaden Ltd.Sti.	Çanakkale	600 000 ton (Gör)

3.3. Tüketim

3.3.1. Tüketim Alanları

Kuvarsit; cam, seramik, refrakter (silika tuğla), boya, deterjan, hafif gazbeton yapı elemanı (Ytong), ferrosilisyum, ferrokrom üretiminde ve demir çelik sanayiinde kullanılmaktadır.

3.3.2. Tüketim Miktar ve Değerleri

Türkiye'deki başlıca kuvarsit tüketicilerinin 1988-1992 yılları arasındaki tüketim miktarları aşağıda belirtilmiştir.

TABLO 4. Türkiye'de kuvarsit tüketen kuruluşlar ve tüketim miktarları

	1988	1989	1990	1991	1992
Etibank Antalya
Elektrometallurji San.	21 519	20 216	19 619	14 464	13 425
Ereğli Demir Çelik San.	36 231	15 548	14 720	30 273	33 050
Türk Ytong San. A.Ş.	61 535	52 355	52 823	37 691	59 238
Anadolu Cam San. A.Ş.	206 819	191 157	177 105	99 595	131 243
Karabük Demir Çelik San.	808	3 443	3 863	12 191	7 963
İskenderun Demir Çelik San.	1988-93 arasında toplam 546 000 ton kuvarsit kullanılmıştır

Belirtilen 6 önemli kuvarsit tüketicisinin toplam kullanma miktarları ise yaklaşık olarak;

1988	417 912 ton
1989	373 719 ton
1990	359 130 ton
1991	285 214 ton
1992	322 494 ton

olmuştur.

3.4. Üretim

3.4.1. Üretim Yöntemi ve Teknoloji

Kuvarsit tüm sahalarımızda, açık ocak işletmesi olarak patlayıcı madde ve iş makinaları kullanılarak üretilmektedir. Üretilen kuvarsit daha sonra kırma ya da kırma+öğütme işlemlerinden geçirilmektedir.

3.4.2. Ürün Standardı

Kuvarsit kullanılacağı sektörlere göre ayrı ayrı standartlarda istenmektedir. Bu standartların bazıları (tüvenan cevherde) aşağıda verilmiştir..

Cam Sanayii: SiO2 min % 96, Fe2O3 max % 0,4. Al2O3 max % 2, CaO+MgO max % 0,25, en büyük parça 25x25 cm;.

Hafif gazbeton (Ytong) üretimi: SiO2 min % 90, Fe2O3 max % 2. Al2O3 max % 3, en büyük parça 8x8 cm;

Ferrokrom üretimi: SiO2 min % 96, Fe2O3 max % 1,5. Al2O3 max % 1,5, en büyük parça 15x15 cm;

Demir Çelik Sanayii: SiO2 min % 91, Fe2O3  Al2O3 max % 2, en büyük parça 3,8x3,8 cm'dir.

3.4.3. Sektörde Üretim Yapan Önemli Kuruluşlar

Türkiye'deki kuvarsit üretimi yapan önemli kuruluşların hepsi ürettikleri kuvarsiti kendi fabrikalarında tüketmektedirler. Bunlar yukarıdaki bölümlerde de belirtildiği üzere :

1- Anadolu Cam Sanayi A.Ş.

2- Türk Ytong Sanayi A.Ş.

3- İskenderun Demir Çelik Fabrikası Müessesesi

4- Etibank Antalya Elektrometallurji San. İşl. Müessesesi

5- Karabük Demir Çelik Fabrikası Müessesesi'dir.

Sektördeki diğer üreticilerden bazıları ise;

Ak-İş Maden ve Tic.Ltd.Şti. (Aydın), Özmaden Maden ve Tic.Ltd.Şti (Çanakkale)'dir.

3.4.4. Mevcut Kapasiteler ve Kullanım Oranları

Kuvarsit üretimi yapan önemli kuruluşların kapasiteleri ve 1988-1992 yılları arasındaki kapasite kullanım oranları aşağıdadır :

TABLO 5. Kuvarsit üretici kuruluşların kapasite kullanım oranları

Firma	Kapasite ton/yıl	KAPASİTE KULLANIM ORANI (%)    1988        1989         1990          1991        1992
Anadolu Cam	300 000	68,93	63,719	59,03	33,19	43,37
Türk Ytong	96 000	64,09	54,53	55,02	39,26	61,70

Kuvarsit üretimi yapan önemli kuruluşların hepsi ürettikleri kuvarsiti kendi fabrikalarında hammadde ya da girdi olarak kullanmaktadırlar. Bu nedenle kuvarsit üretim miktarları mamul madde üretim miktarına göre değişmekte olup, esasen Türkiye'deki kuruluşların kuvarsit üretim kapasiteleri üretilen kuvarsite nazaran çok daha yüksektir.

3.4.5. Üretim Miktar ve Değerleri

Türkiye'nin 1988-1992 yıllarıyla 1993 yılı ilk 6 ayına ait kuvarsit üretimi (Tüvenan ve ayıklanmış olarak) D.İ.E. istatistiklerine göre, kamu, özel ve toplam olarak aşağıda belirtilmiştir.

TABLO 6. 1988-93 yılları arası Türkiye kuvarsit üretimi

	1 9 8 8		1 9 8 9
	Tüvenan	Ayıklanmış	Tüvenan	Ayıklanmış
Toplam (ton)	885 059	226 999	571 980	248 978
Kamu Sekt. (ton)	142 805	23 030	48 425	21 883
Özel Sekt. (ton)	742 254	203 969	523 555	227 095
	1 9 9 0		1 9 9 1
	Tüvenan	Ayıklanmış	Tüvenan	Ayıklanmış
Toplam (ton)	999 680	284 114	1 140 574	-
Kamu Sekt. (ton)	112 371	27 004	115 169	-
Özel Sekt. (ton)	887 309	257 110	1 025 405	-
	1 9 9 2		1 9 9 3 (ilk  6 ay)
	Tüvenan	Ayıklanmış	Tüvenan	Ayıklanmış
Toplam (ton)	1 257 325	-	323 663	-
Kamu Sekt. (ton)	111 201	-	33 120	-
Özel Sekt. (ton)	1 146 124	-	290 543	-

   * Kaynak D.İ.E. Maden Anketleri

3.4.6. Birim Üretim Girdileri

Kuvarsit üretimi için gerekli girdiler; patlayıcı madde, basınçlı hava, elektrik enerjisi, motorin ve insan gücüdür.

3.4.7. Maliyetler

Türkiye'de kuvarsit üretimi yapan önemli kuruluşların fabrika giriş noktasındaki kuvarsit maliyetleri aşağıdadır.

TABLO 7. Türkiye'de kuvarsit üretim maliyetleri

	1988 TL/t	1989 TL/t	1990 TL/t	1991 TL/t	1992 TL/t	1993 TL/t. tahm.
Anadolu Cam	-	8 705	18 840	27 175	43 400	-
Türk Ytong	4 465	8 486	9 882	15 092	17 680	25 000
Karabük D.Ç.	-	-	80 000	80 000	70 000	65 000
Etib.Ant.Elekro-
metal Müssesesi	12 457	43 882	57 300	104 000	177 142	280 000
Ereğli D.Ç.	10 667	-	26 021	50 090	72 210	107 965
İskenderun D.Ç.	-	-	-	-	-	141 000
Özmaden	-	-	-	-	-	200 000

Kuvarsit maliyeti içindeki harcama kalemlerinin yaklaşık miktarları

            İşçilik               % 20

            Patlayıcı           %   5

            Yakıt                % 20

            Sarf Malzem.    % 25

            Amortisman      % 20

            Diğer                % 10 civarında oluşmaktadır.

3.4.8. Stok Durumu

Ülkemizin önemli kuvarsit üretici ve tüketicisi olan başlıca kuruluşların yılbaşı stok durumları aşağıdadır.

TABLO 8. Türkiye'de firmalara göre kuvarsit stok durumu

	1988 (t)	1989 (t)	1990 (t)	1991 (t)	1992 (t)	1993 11. Ay s.
Anadolu Cam	6 000	58 776	49 038	25 940	54 566	-
Türk Ytong	12 500	14 000	16 000	13 000	15 000	10 000
Ereğli D.Ç.	20 172	4 650	20 093	6 455	16 951
İskenderun D.Ç.	-	-	-	-	-	4 000
Etib.Ant.Elekro-
metal Müssesesi	10 656	11 150	18 534	8 115	7 340	3 000
Karabük D.Ç.	-	-	-	-	-	9 693

3.5. Dış Ticaret

3.5.1. Gümrük Vergileri, Tavizler ve Teşvikler

Ülkemizde kuvarsit ihracatında gümrük vergisi alınmamakta, ayrıca kuvarsit ihracatı çeşitli oranlarda teşvik edilmektedir.

Kuvarsit ithalatında ise AT ve EFTA ülkeleri için % 3,5 diğer ülkeler için ise % 7 gümrük vergisi ile ithalatın CIF bedelinin % 19'u oranında Toplu Konut Fonu bedeli alınmaktadır.

3.5.2. İthalat - İhracat

D.İ.E. verilerinde 1989-1992 yılları arasında kuvarsit ihracat ve ithalatı bulunmamaktadır. Ancak İstanbul Maden ve Metal İhracatçıları Birliği Genel Sekreterliği'nden alınan bilgilere göre 1992 yılı içerisinde 18 322,65 ton kuvarsit ihraç edilerek 573 466,97 Amerikan Doları, 1993 yılı ilk 9 ayı içerisinde de 1396 ton kuvarsit ihracatı gerçekleştirilerek 124 049,72 Amerikan Doları kazanılmıştır.

3.5.3. Fiyatlar

Yurdumuzdan ihraç edilen kuvarsit 1992 yılında 31,3 USA Dolar/ton, 1993 yılında da 88,86 USA Dolar/ton bedellerle satılmıştır.

3.5.4. AT, EFTA ve Benzeri Ülke Gruplarıyla Ticaret

Türkiye'nin kuvarsit ithalatı yoktur. İhracatı ise çok önemsiz miktarlardadır.

3.5.5. Komşu Ülkelerle Ticaret

Türkiye'nin komşu ülkelerle kuvarsit ticareti yoktur.

3.6. İstihdam

D.İ.E. verilerine göre 1990 yılında kuvarsit üretimi yapan 5'i Devlet 17'si Özel sektör olmak üzere toplam 22 işyeri mevcuttur.

Kuvarsit üretimi yapan önemli kuruluşların 1993 yılında ortalama işçi sayıları (müteahhit ve taşeron işçileri dahil) aşağıdadır.

TABLO 9. Kuvarsit üretiminde ortalama işçi sayıları

Anadolu Cam Sanayi A.Ş	32 adam/gün
Türk Ytong Sanayi A.Ş.	10 adam/gün
Karabük Demir Çelik İşletmeleri	7 adam/gün
Ereğli Demir Çelik İşletmeleri	20 adam/gün
İskenderun Demir Çelik İşletmeleri	20 adam/gün
Özmaden Kuvarsit Ltd.Şti.	20 adam/gün

3.7. Çevre Sorunları

Kuvarsit madenciliği önemli sayılacak bir çevre kirliliğine neden olmamakla birlikte, 1.1.1994'de yürürlüğe girecek olan Çevre Kanunu (Ç.E.D.) yönetmeliği nedeniyle, bu tarihten sonra işletmeye açılacak kuvarsit madenlerinin çalışma izinlerinin oldukça zor alınacağı tahmin edilmektedir.

Ayrıca özellikle İstanbul, Gebze ve Trakya kuvarsit rezervleri üzerinde ve yakınlarında çok hızlı bir şehirleşme yaşanmaktadır. Öte yandan aynı bölgenin kuvarsit rezervlerinin hemen hemen tamamına su toplama havzası sınırları içerisinde kalmıştır.

4. MEVCUT DURUMUN DEĞERLENDİRMESİ

4.1. Altıncı Plan Dönemindeki Gelişmeler

D.İ.E. verilerine göre kuvarsit üretimi tüvenan olarak 6. plan döneminde bir önceki döneme göre % 100'ün üzerinde bir artış gösterirken, ihracatta hiç bir gelişme gerçekleştirilememiştir.

4.2. Sorunlar

Kuvarsit işletmeciliğinde herhangi bir önemli sorun yoktur. Ancak mevcut maden mevzuatının her saha için bir ruhsat vermesi ve Zonguldak çevresi içinde Havza-i Fahmiye Kanununun yürürlükte olması nedeniyle birçok saha için maden ruhsatı alınamamaktadır. Bu nedenle maden ruhsatlarının madenin grubuna göre verilmesi için Maden Kanununda değişiklikler yapılmalıdır.

Ayrıca bazı kuvarsit sahalarına Taşocakları Nizamnamesi'ne göre ruhsat verildiği bilinmektedir. Bu nedenle Taşocakları Nizamnamesi'nin kaldırılarak, tüm yeraltı kaynaklarının Maden Kanunu kapsamına alınması yerinde olacaktır.

4.3. Dünyadaki Durum ve Diğer Ülkelerle Kıyaslama

Kuvarsit dünyanın hemen hemen her ülkesinde bulunabilmektedir. Uluslararası kuvarsit ticareti önemli boyutlarda değildir. Türkiye ihtiyaç duyduğu kuvarsiti kendisi üretmektedir.

5. YEDİNCİ PLAN DÖNEMİNDE BEKLENEN GELİŞMELER VE ÖNERİLER

5.1. Projeksiyonlar

5.1.1. Talep Projeksiyonu

7. plan döneminde kuvarsit talebinde 6. döneme nazaran önemli bir değişiklik beklenmemektedir. Ülkemizin en fazla kuvarsit tüketicisi olan kuruluşların 7. dönem için talep projeksiyonları aşağıdadır.

TABLO 10. 7. Plan dönemi kuvarsit talep projeksiyonu

	1995 (t)	1996 (t)	1997 (t)	1998 (t)	1999 (t)
Anadolu Cam	160 000	160 000	160 000	160 000	160 000
Türk Ytong	60 000	60 000	60 000	60 000	60 000
Etibank Elektromet.	33 000	33 000	33 000	33 000	33 000
İskenderun D.Ç.	120 000	120 000	120 000	120 000	120 000
Karabük D.Ç.	10 000	10 000	10 000	10 000	10 000
Ereğli D.Ç.	28 576	39 840	39 840	35 830	35 830
Toplam	411 576	422 840	422 840	418 830	418 830

5.1.2. Üretim Projeksiyonu

7. döneminde de önceki dönemde olduğu gibi kuvarsit üretiminin, talebe paralel gideceği, mevcut üretim kapasitesinin kuvarsit talebini çok rahatlıkla karşılayacağı anlaşılmaktadır.

5.1.3. İhracat Projeksiyonu

Türkiye'nin bu güne kadar oldukça önemsiz miktarlarda olan kuvarsit ihracatında 7. dönem içinde de önemli bir değişiklik olacağı tahmin edilmektedir.

5.1.4. İthalat Projeksiyonu

Türkiye'nin kuvarsit rezervlerinin yeterli olması ve üretim kapasitesinin yüksek olması nedeniyle 7. dönem içinde ithalat beklenmemektedir.

5.2. Teknolojik Alanda Beklenen Gelişmeler

Kuvarsit üretim ve tüketiminde, 7. dönem içinde, teknolojik alanda herhangi bir değişiklik ve gelişme beklenmemektedir.

5.3. Yatırımlar

5.3.1. Devam Eden Yatırımlar

Kuvarsit üretim ve tüketimi ile ilgili devam eden bir yatırım yoktur.

5.3.2. Planlar Yatırımlar

7. dönemde kuvarsit üretim ve tüketimi ile ilgili planlanan herhangi bir yatırım bilinmemektedir.

5.3.3. Muhtemel Yatırım Konuları

6. Beş Yıllık Kalkında Planı'nın kuvarsit bölümünün 4. maddesinde önerilen yatırımların hiçbiri gerçekleşmemiştir. Kuvarsit üretim ve tüketimini artıracak olan bu öneriler kısaca;

a) Dinas tipi asit refrakter tuğla fabrikaların açılması,

b) Ferrosilikon fabrikası yapılması,

c) Bitlis civarına cam fabrikası yapılmasıdır.

Ayrıca ana hammaddesi kuvarsit olan ve büyük ölçüde ısı tasarrufu sağlayıp, 6. dönem içinde büyük şehirlerimizde hep gündemde olan hava kirliliğinin önlenmesinde önemli katkısı olan, hafif gazbeton yapı elemanlarının (Ytong) üretimin ve tüketiminin teşvik edilerek, ülkemizin her bölgesinde hafif gazbeton yapı elemanları (Ytong) fabrikalarının kurulması ülkemiz için uygun olacaktır.

5.4. Yedinci Plan Dönemine İlişkin Beklentiler

Yukarıdaki 3.7 ve 4.2 numaralı bölümlerde belirtilen sorunların 7. dönemde çözülmesi ve 5.3.3. numaralı bölümde belirtilen yatırımların gerçekleştirilmesi beklenmektedir.

6. POLİTİKA ÖNERİLERİ

-Ülkemizin kuvarsit madeni açısından oldukça zengin olduğu bilinmektedir. Ancak, tüm kuvarsit yataklarımızın envanteri çıkarılmalı, arama ve kalite tespit çalışmaları desteklenmeli ve hızlandırılmalıdır.

-Maden Kanunu ve Havza-i Fahmiye Kanununda değişiklik yapılarak, maden ruhsatları maden gruplarına göre verilmelidir.

-Taşocakları Nizamnamesi kaldırılarak, taş ve kum ocakları Maden Kanunu kapsamına alınmalıdır.

-Su havzalarını koruma yönetmeliği, gözden geçirilerek, gerekli önlemleri alarak kirlilik yaratmayacak maden işletmelerine izin verilmelidir.

-Özellikle kış aylarındaki hava kirliliğinin önlenmesi ve yakıt tasarrufu sağlanması için hafif gazbeton yapı elemanları (Ytong) üretim ve tüketimi teşvik edilmeli, yapılacak tüm yapıların ısı yalıtım yönetmeliğine uygun olması sağlanmalıdır.